TOLA i BOLEK
Tola i Bolek znają się z dzieciństwa. Razem bawili się na podwórku i razem chodzili do szkoły. Ich dziecięca przyjaźń przerodziła się w miłość. Obecnie są już dorośli, Tola jest w ciąży i razem planują podzielenie się urlopem rodzicielskim. Tola z zawodu jest programistką, a Bolek informatykiem.
Tola przebywa na zwolnieniu lekarskim praktycznie od początku ciąży (mniej więcej od połowy marca), pracuje jako programistka. Otrzymuje tytułem zasiłku chorobowego około 3900zł.
Bolek pracuje w firmie turystycznej, jednak przez pandemię przez jakiś czas miał obciętą premię i pracował na 80% etatu (maj-lipiec). Przed pandemią jego średnia zarobków wynosiła 6,5 tys netto (dostał podwyżkę w grudniu i do kwietnia mniej więcej tyle zarabiał). Bez premii i po redukcji etatu Bolek zarabiał około 2800 zł netto (maj – lipiec). Teraz w październiku zarobki ma na poziomie 4,5 tys netto.
Pytania:
- Czy jeśli chcemy podzielić się urlopem rodzicielskim to czy mamy wybór jeśli chodzi o podział procentowy?
- Czy ZUS automatycznie daje najpierw 100% a później 60%? (Upraszczam, bo wiem, ze macierzyński i rodzicielski – pierwsze 6 tygodni mogą wynosić 100% zarobków, a reszta 60% albo po 80%)? Jaka wersja jest bardziej korzystna, biorąc pod uwagę redukcje etatu i premii u Bolka?
- Czy można zmienić decyzje odnośnie rodzicielskiego (podziału i ilości) w trakcie jego trwania? Np.: Tola jednak wykorzysta więcej tygodni niż Bolek?
- Jak ZUS wyliczy zasiłek dla Bolka, który weźmie drugie pół roku – na jakiej podstawie i z jakiego okresu jest liczony zasiłek?
OCENA SYTUACJI TOLI I BOLKA:
Tola i Bolek mogą samodzielnie zdecydować czy: (i) opcja 1 – za czas urlopu macierzyńskiego i pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego otrzymają zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru, a za pozostałą część urlopu rodzicielskiego zasiłek macierzyński w wysokości 60% podstawy wymiaru czy: (ii) opcja 2 – za cały czas korzystania zarówno z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego otrzymają zasiłek macierzyński w uśrednionej wysokości 80%.
Aby skorzystać z zasiłku macierzyńskiego w stałej, uśrednionej wysokości 80% podstawy wymiaru, należy spełnić formalny warunek – Tola musi złożyć do swojego pracodawcy pisemny wniosek o udzielenie jej po urlopie macierzyńskim urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, zgodnie z dyspozycją art. 1791 Kodeksu pracy, nie później niż 21 dni po porodzie. W przeciwnym razie, zasiłek macierzyński nie będzie uśredniony, tj. będzie wynosił 100% za okres urlopu macierzyńskiego i pierwsze 6 tygodni urlopu rodzicielskiego, a w pozostałym zakresie 60% podstawy wymiaru.
Odnosząc się do pytania o to, które rozwiązanie będzie bardziej korzystne – na ten moment nie widać znacznych dysproporcji pomiędzy wynagrodzeniem Toli i Bolka. Jeżeli jednak istnieje prawdopodobieństwo, że Bolek, w najbliższych miesiącach, powróci do zarobków takich jak przed pandemią lub wyższych, a para chce wykorzystać łącznie po porodzie urlop macierzyński i rodzicielski w pełnym wymiarze, warto rozważyć uśrednienie wysokości zasiłku.
Nie ma przeciwwskazań, by rodzice elastycznie dzielili się urlopem rodzicielskim – pracodawcy nie trzeba zgłaszać szczegółowego planu wykorzystania urlopu rodzicielskiego ani sposobu podzielenia się nim pomiędzy rodzicami. Urlop rodzicielski przysługuje obojgu rodzicom na równych zasadach – każde z nich może złożyć do swojego pracodawcy wniosek o skorzystanie z takiego urlopu, w terminie nie krótszym niż 21 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego uprawnienia, a wniosek musi być przez pracodawcę zaakceptowany. Jeżeli w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego zmienią się plany, Tola lub Bolek będą również mogli zrezygnować z korzystania z urlopu rodzicielskiego składając pracodawcy stosowny wniosek w terminie nie krótszym niż na 21 dni przed przystąpieniem do pracy. Dalej oczywiście obowiązuje zasada, że rodzicom przysługuje łącznie 32 tygodnie urlopu rodzicielskiego – jeśli więc ojciec dziecka wykorzysta, przykładowo, połowę z tej puli, matce dziecka pozostanie w takiej sytuacji do wykorzystania 16 tygodni urlopu rodzicielskiego. Nie ma również przeciwwskazań, by rodzice korzystali z urlopu rodzicielskiego wspólnie, w jednym czasie – ustawodawca pozostawia w tym zakresie dużą dowolność.
Co do sposobu liczenia zasiłku macierzyńskiego w trakcie urlopu rodzicielskiego – podstawę jego wymiaru będzie stanowiło, zarówno w przypadku Toli jak i Bolka, co do zasady, przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone pracownikowi za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie niezdolności do pracy (rozpoczęcie korzystania z urlopu macierzyńskiego/rodzicielskiego). Zasiłek, który otrzyma Bolek, będzie liczony od jego wynagrodzenia.
***
Przypadek został opracowany we współpracy z Magdaleną Piechowicz z kancelarii Sołtysiński Kawecki i Szlęzak, która jest partnerem Fundacji SHARE THE CARE.
Jeśli chcesz posłychać jaka jest różnica między urlopem z góry lub na części połsuchaj tego odcinka podcastu
