Jubileuszowy XV Kongres Kobiet, który odbył się 2-3 września przyciągnął wiele tysięcy kobiet, które ponad podziałami spotkały się aby rozmawiać na ważne dla nas tematy.
To spotkanie było wyjątkowe, bo w pespektywie zbliżających się wyborów parlamentarnych, stanowiło platformę dyskusji na temat postulatów wyborczych środowisk kobiecych. 

Na kongresie swoje działania prowadziła inicjatywa „Kobiety na wybory” (https://kobietynawybory.org/), która zachęca kobiety, aby zabrały głos i 15 października wybrały swoich kandydatów i kandydatki. W 2020 roku w wyborach prezydenckich to kobiety stanowiły większość głosujących (54,2%, 45,8% mężczyzn) – zresztą jako efekt podobnej akcji zachęcającej kobiety do głosowania (wcześniej stanowiłyśmy mniejszość głosujących). W tym roku wybory są szczególnie ważne, dlatego każdy głos się liczy. Nie bez znaczenia hasło tegorocznego kongresu brzmiało „Kobiety mają głos”, a wydana z okazji jubileuszu książka o liderkach ruchu „Grzeczne już byłyśmy” podkreśla, że cierpliwość kobiet się już skończyła.

Tradycyjnie na Kongresie odbyło się bardzo wiele paneli i warsztatów poruszających istotne dla nas kobiet tematy. Jako przedstawicielka Fundacji Share the Care brałam udział w trzech panelach – wszystkie dotyczyły równowagi praca rodzina. Wszędzie starałam się podkreślić, że nie rozwiążemy problemu luki placowej i niższej aktywności zawodowej kobiet, jeśli nie włączymy mężczyzn w proces wychowania dzieci. Potrzebujemy odpowiednich polityk i działań absolutnie na każdym szczeblu – zaangażowania rządu, samorządów, biznesu i organizacji pozarządowych.

Z badań przekrojowych wynika, że obowiązki opiekuńcze stanowią barierę w życiu zawodowym Polek. Temat obowiązków rodzinnych zawsze się pojawia wśród czynników powodujących, że kobiety nie chcą wchodzić do rad nadzorczych, obejmować stanowiska managerskie lub wrócić na rynek pracy.

Jest to szczególnie istotne, gdyż po urodzeniu się dziecka dysproporcje w podziale obowiązków domowych między kobietą a mężczyzną znacząco rosną. Co więcej ten stan rzeczy utrzymuje się nawet kiedy kobieta wraca do pracy. Opublikowany w grudniu 2022 raport Polskiego Instytutu Ekonomicznego „Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje”, wskazuje, że w aż 68 proc. rodzin z małymi dziećmi w wieku 1-9 lat, w których oboje rodzice pracują, to matki w największym stopniu sprawują obowiązki opiekuńcze. Odwrotna sytuacja, w której to głównie pracujący ojciec zajmuje się dziećmi, dotyczy tylko 11 proc. rodzin. Podobne proporcje występują w odniesieniu do ogółu obowiązków domowych i opiekuńczych – w 55 proc. rodzin więcej prac wykonuje matka, a tylko w 10 proc. jest to ojciec. Podobnie gdy dziecko jest chore, zostają przy nim przede wszystkim pracujące mamy (50 proc.), a znacznie rzadziej ojcowie (14 proc). Z danych ZUS wynika, że kobity korzystają dwa razy częściej ze zwolnień na chore dziecko niż mężczyźni.

W Polsce od kwietnia 2023 obowiązuje ustawa wdrażające unijną dyrektywę work-life balance. Ustawodawca wydłużył okres dotychczasowego urlopu rodzicielskiego (32 tygodnie) o 9 tygodni dla drugiego rodzica. W Polsce w przeważającej części dotyczy to ojców. Na podstawie danych z ZUS za okres styczeń – lipiec 2023, już widać większą skłonność ojców do korzystania z urlopów rodzicielskich. W ciągu 7 miesięcy z tego świadczenia skorzystało już 9600 mężczyzn versus 3700 w całym 2022.

Temat równowagi praca-dom jest jednym z pięciu obszarów w konkursie na prokobiecą firmę roku RównoWaga organizowanego przez Stowarzyszenie Kongres Kobiet, Konfederację Lewiatan i Fundację Kulczyk. Fundacja Share the Care razem z Instytutem Badań Strukturalnych jest partnerem merytorycznym tego konkurs i odpowiada za obszar  work-life balance. W czasie kongresu zostali wybrani laureaci z organizacji, które przesłały swoją aplikację do konkursu (było 99 zgłoszeń). Wręczenie statuetek laureatom konkursu zostało zaplanowane podczas tegorocznego EFNI (Europejskiego Forum Nowych Idei), które odbędzie się w dniach 11–13 października 2023.

Zwyczajem jest, że Kongres Kobiet rokrocznie przyznaje swoje specjalne nagrody – jedna przypada kobiecie, aktywnie działającej na rzecz kobiet, zaś druga mężczyźnie wspierającemu kobiety w dziele zdobywania ich praw. W tym roku nagrodę otrzymali Danuta Wawrowska i Adam Bodnar. To wielkie wyróżnienie, w oby przypadkach bardzo zasłużone!